✧ Hirudo terapi (Sülük Tedavisi) Nedir?
Tıbbın bilinen en eski tedavi yöntemlerinden biri Hirudoterapidir. Halkalı solucanlar sınıfından olan Hirudo Medicinalis, yani tıbbi sülük ile gerçekleştirilen bir tedavi metodudur. Vücutta belirli noktalara tutunması sağlanan sülüklerin salgıladığı 100 kadar çeşitli enzimden faydalanılarak uygulanır.
✧ Sülük Tedavisi nasıl etki eder?
Sülükler halk arasında vücuttaki kirli kanı emen canlılar olarak tanınmaktadır. Esasen tıbbi sülükler emdikleri kanın karşılığında, yapıştırıldıkları yerden vücuda 100’e yakın faydalı enzim vermektedir. Bu enzimlerin kan sulandırıcı, pıhtı önleyici, ağrı kesici, kas gevşetici, antidepresan, damar genişletici, bağışıklığı destekleyici, sinirleri canlandırıcı, iltihaplara karşı etkileri sayesinde tedavi sağlanmaktadır.
Diğer yandan, tıbbi sülüğün tutunduğu yerden akupunktur noktalarını da uyardığı ve ayrıca yaydığı ses dalgasının biyorezonans dalga etkisi gösterdiği düşünülmektedir.
✧ Sülük Tedavisi nasıl yapılır?
Öncelikle tedavide kullanılacak olan tek kullanımlık tıbbi sülükler sertifikalı sülük üretim çiftliklerinden ve daha önce hiçbir canlı ile temas etmemiş olarak temin edilir. Sülük tedavisi uygulanacak olan vaka hekim tarafından yeterince incelenmeli, alerjik durumu sorgulanmalı ve muayene edilmelidir.
Tedaviye aç gelinmemelidir. İşlem öncesinde uygulama yapılacak olan alan sülüklerin duyarlı oldukları parfüm, krem gibi maddelerden temizlenir ve sterilize edilir. Tutunmanın kolaylıkla gerçekleşmesi için yüzeyin terli olmaması da gerekir. Sonrasında belirlenen noktalara sülükler temas ettirilerek tutunmaları sağlanır. Tutunmanın ilk anında iğne batması gibi hafif bir ısırılma hissi oluşsa da, sülüğün salgıladığı lokal anestezik maddeler sayesinde işlem süresince ağrı hissedilmez.
Yaklaşık olarak 20 ila 60 dakika kadar sonrasında genellikle sülük tutunduğu yeri bırakır ancak gereğinde bırakması da sağlanabilir. İşlemin ardından uygulanan pansuman ile kanamanın durması desteklenir. 24 saat boyunca pansumanlar açılmamalı, denize girilmemeli ve duş yapılmamalıdır.
✧ Sülük Tedavisi Vücudun Hangi Bölgelerine Yapılır?
İnsan vücudunun aşağıda belirtilenler hariç, her bölgesine sülük tedavisi yapılabilir.
✧ Sülük tedavisi uygulamasının sakıncalı olduğu bölgeler:
- Göz kapağı ve çevresi gibi yumuşak cilt bölgeleri
- Ayak tabanı ve avuç içi gibi keratinize bölgeler
- Boyun, kasık, koltuk altı gibi bölgelerde bulunan önemli damarların üzerleri
✧ Sülük Nasıl Bir Canlı?
Halkalı solucanlar grubunda bulunan ve 800’ün üstünde türü olan sülüklerin gövdesi dorsoventral yassı yapıdadır ve segmentlerden meydana gelir. Her iki uçtaki segmentler çekmen olarak adlandırılır ve arkadakini tutunmak için kullanırken, en öndekinde 3 tane çenesi bulunur.
Hastalıklarda tedavi amaçlı faydalanılan sülükler Hirudo Medicinalis ve Hirudo Verbana türleridir. Hirudo Medicinalis’in boyu yaklaşık 10-15 cm, ağırlığı ise 3-6.5 gramdır. Sülüklerin tat ve koku alma duyuları vardır, ancak görme ve işitme organları bulunmaz. Sülüğün emdiği kanın karşılığında ürettiği salgısında 100’den fazla şifalı biyoaktif bileşik vardır.
Tıbbi sülüklerin tespit edilen biyoaktif salgı içerikleri şöyledir:
- Hirudin: Antikoagülan
- Hementin: Fibrinolitik
- Hementerin: Fibrinolitik
- Ghilanten: Protrombinaz İnh.
- Anti-statin: Protrombinaz İnh.
- Piyatin: Nörotrofik
- Calin: Tr. Agg. İnh.
- Decorsin: Tr. Agg. İnh.
- Destabilase: F XIII İnh.
✧ Kimlere Sülük Tedavisi Yapabilir?
Hekim tarafından sülük tedavisinden fayda göreceği belirlenen ve herhangi bir engel oluşturacak sağlık sorunu olmadığı tespit edilen herkese sülük tedavisi uygulanabilir.
✧ Sülük tedavisi hangi durumlarda ve kimlere uygulanmaz?
- Kan sulandırıcı ilaç veya bitkiler kullanıldığında
- Vücutta aktif kanama odağı bulunduğunda
- Hemofili (pıhtılaşma sorunu) gibi kanama diyatezleri olduğunda
- Ciddi anemi (kansızlık) durumu olduğunda (Hb < 10)
- Herhangi bir cerrahi girişim öncesinde
- Hamilelik ve emzirme dönemlerinde
- Aşırı alerjik yapısı olanlarda
- Kalp yetmezliği olanlarda
- Kontrol altında olmayan diyabet durumlarında
- Tedaviye uyum sağlamayacak psikiyatrik hastalarda
- Siroz vakalarında
- HIV virüsü taşıyanlarda
- Kemoterapi veya radyoterapi görmekte olanlarda
✧ Sülük Tedavisi Hangi Hastalıklara Uygulanır?
- Tüm bağışıklık sistemi sorunları
- Metabolizma hastalıkları
- Çok çeşitli göz hastalıkları
- Enfeksiyonlar
- Koah ve astım hastalıkları
- Migren ağrıları
- Eklem ve kas ağrıları
- Romatoid artrit ve diğer romatizmal hastalıklar
- Artroz ve eklem kireçlenmeleri
- Tenisçi dirseği rahatsızlığı
- Bel ve boyun fıtıkları
- Ürolojik hastalıklar
- Sindirim sistemi hastalıkları
- Romatizmal hastalıklar
- Kadın hastalıkları
- Depresyon gibi psikolojik problemler
- Kronik yorgunluk sendromu
- Dejeneratif sinir sistemi hastalıkları
- Fibromiyalji ve huzursuz bacak sendromu benzeri hastalıklar
- Yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı gibi kalp ve damar hastalıkları
- Hemoroid (basur) rahatsızlığı
- Sedef, Egzama, akne, ürtiker gibi cilt hastalıkları
- Ciltteki izler, lekeler gibi estetik sorunların giderilmesi
✧ Sülük Tedavisinin faydaları nelerdir?
Sülük tedavisi fiziksel ve zihinsel olarak meydana gelen birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Sülüğün salgıladığı 100 kadar enzimin tespit edilen bazı bilimsel özellikleri aşağıdaki gibidir.
- Analjezik (ağrı giderici)
- Miyorelaksan (kas gevşetici)
- Nörotrofik (sinir hücresi yenileyici)
- Antiromatizmal (romatizma karşıtı)
- Antibakteriyel (bakteri karşıtı)
- Antioksidan (toksin/zararlı madde karşıtı)
- Antihipertansif (yüksek tansiyon karşıtı)
- Antidepresan (depresyon/çökkünlük karşıtı)
✧ Sülük Tedavisinin yan etkileri var mı?
Hirudoterapi eğitimli doktorlar tarafından doğru koşullarda uygulandığında, ciddi yan etkileri olabilen bir uygulama değildir. Cilt yapısı hassas olan kişilerde uygulama noktasında hafif kızarıklık, kabuklanma, bazı vakalarda 12 saate kadar süren sızıntı şeklinde kanama görülebilmektedir. Alerjik bünyelerde de reaksiyon oluşabilmektedir.
✧ Sülük Tedavisi güvenli midir?
Uzman hekimler tarafından uygun koşullarda ve doğru vakalara uygulandığında son derece güvenli bir tedavi metodudur. Ancak hatalı ve bilinçsiz uygulamalar ciddi sorunlara neden olabilir. Örneğin sülüğün yanlış yere yerleştirilmesi, kusturulup tekrar kullanılması, bir başka kişiye kullanılması, tek seferde gereğinden fazla sayıda ve büyüklükte sülükler uygulanması gibi hatalar enfeksiyonlar, bulaşıcı hastalıklar ve kan kaybı gibi önemli zararlara yol açabilecektir.
✧ Dünyada Sülük Tedavisi
Günümüz dünyasında sülük tedavisi biyolojik etkileri bakımından benzeri olmayan bir tedavi metodu olarak betimlenmektedir. Örneğin Alman Tıbbi İlaçlar Kanunu’na göre Hirudo Medicinalis hazır tıbbi ilaç olarak tanımlanmıştır ve ülkede 300′ü aşkın Hirudoterapi Kliniği bulunmaktadır. Avrupa’da senede 100 milyon tıbbi sülük kullanmaktadır.
2004 yılında FDA (Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi) sülük tedavisini akredite etmiş ve Avrupa’daki gibi eczanede satılmasına izin vermiştir. Amerika’da Hirudoterapi Uzmanı Doktorlar tarafından kurulan derneğin 1000′den fazla üyesi bulunmaktadır.
✧ Bilimsel Literatürde Yeri Var Mı?
Bilimsel literatürde Hirudoterapi ile ilgili yüzlerce çalışma bulunmaktadır. Bilimsel araştırmaların sonuçlarına dayanarak, sülüklerin kan emerken vücuda verdikleri salgı şu ana dek izole edilebildiği kadarıyla 100′den fazla yakın biyoaktif madde içermektedir.
✧ Sülük Tedavisinin Tarihi
Hirudoterapi yani sülükle tedavi hekimler tarafından antik çağlardan beri tedavi amaçlı olarak kullanılmıştır. Sülük tedavisi ile ilgili bilinen ilk kaynakların kökeni MÖ. 15. yüzyılda yaşamış olan Babil’li hekimlere kadar uzanmaktadır. Mısır hekimlerinin MÖ. 3. yüzyılda faydalandığı vazgeçilmez tedavi yöntemlerinden biri olduğu da bilinmektedir.
Kayıtlara göre MÖ. 2.yy.’da Ege kıyılarında yaşamış olan hekim Nikandros, MS. 1.yy.’da Yunan hekim Pliny ve MS. 2. yy.’da Galen sülük tedavisi uygulamaları yapmışlardır. Ünlü alim İbn-i Sina’nın eselerininde de sülük tedavisi yerini almıştır.
İnsanlığın doğadan uzaklaşması ve sanayileşmenin etkisi ile unutulmaya yüz tutan sülük tedavisi Amerikalı araştırmacı Roy Sawyer tarafından Hirudoterapinin özelliklerinin tekrar ortaya konması ve dünyanın ilk modern sülük üretim çiftliğinin (Biopharm – İngiltere) kurulmasıyla, sülüğün tıbbi amaçlı kullanımı yine yoğun olarak başlamıştır.
✧ Sülük nasıl muhafaza ediliyor?
Özel sülük üretim çiftliklerinde sertifikalı olarak üretilen tıbbi sülükler uygun koşullarda ve steril olarak uygulama alanına getirilirler. Günes görmeyen ve 22°C’nin altındaki serin bir alanda muhafaza edilip 2-3 günde bir kontrol edilmelidirler. Oksijen seviyesinin düşmemesi için uygun sıklıkla suları değiştirilir. Cansız sülük varsa hemen ayrılmalıdır.
Tedaviyi yapacak olan doktor tarafından gereken ölçülerde ve sayıda hazırlanıp kullanılırlar. Yeterince enzim veren sülükler hastadan ayrıldıktan sonra, uygun koşullarda ve bir daha kullanılmamak üzere imha edilmeli, tıbbi atık formu ile ilgili mercilere teslim edilmelidir.
✧ Sülük tedavisi kaç günde bir yapılır?
Hastalığın ve hastanın durumuna göre değişmekle beraber, çoğunlukla haftada 2 seans şeklinde uygulama yapılır. Bazı vakalarda haftada 3 ya da 4 seans gerekli olabilmekle birlikte, bazı kişilerde haftada ya da 10 günde bir seans uygulaması yeterli olabilmektedir.
✧ Sülük tek kullanımlık mı?
Sülüğün tek kullanımlık olması birçok bakımdan çok önemlidir. Aynen enjektörlerde olduğu gibi, steril olarak kullanım alanına getirilen sülükler sadece bir kişi için kullanılıp, sonrasında tıbbi atığa atılmalıdır. Çünkü kanla bulaşıcı hastalığı taşıma ihtimalinden dolayı sağlık için tehdit oluşturacaktır.
Ayrıca aynı kişi için dahi olsa, sülüklerin sağılıp tekrar kullanılmaması gerekir. Sülük alabildiği kadar kanı emerek dolduğunda, salgıladığı yararlı enzimler de hemen hemen biter ve tekrar oluşmaları aylarca sürer. Bu nedenle kısa süre sonra tekrar kullanılmaları tedavi edici olmayacaktır.
✧ Sülük tedavisinde nelere dikkat edilmeli?
- Hekim tarafından bu tedavinin hastalığınıza uygunluğu ve tedaviye engel olacak olan riskli bir durumunuzun olmadığı tespit edilmelidir.
- Tedavi öncesi en az 3 gün kan sulandırıcılar kullanılmamalı ve 3 saatten uzun açlıkla gelinmemelidir.
- Tedavinin fayda göstermesi ve zararı olmaması için, uygun adette ve boyutta, steril ve tek kullanımlık sülüklerin doğru noktalara uygulanması önemlidir.
- Sülük kendiliğinden veya yardımla düşmeli, yerinden zorlayarak kaldırılmamalıdır. Çünkü çeneleri deride kalabilir ve bu da enfeksiyon, ekimoz ve iz kalması gibi durumlara neden olabilir.
- Tedavi sonrası pansumanların 24 saat kalması ve bu sürede duş alınmaması, deniz ve havuza girilmemesi gerekir.
✧ Sülük kanaması ne zaman durur?
İşlem sonrasında yapılan kanamayı durdurucu etkide pansuman yapılmaktadır. Bazı durumlarda ince sızıntı şeklinde bir kanama 4- 48 saat boyunca sürebilir. 24 saat sonuna kadar pansuman çıkarılmamalı ve bölge ıslatılmamalıdır.
✧ Sülük kaç dakika kalmalı?
Hirudoterapinin seans süresi sülüklerin tutunma süresine göre değişiklik gösterebilir. Genellikle 20 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir.
✧ Bir sülük ne kadar kan emer?
Tıbbi sülük uygulama öncesinde uzun süre aç bırakılır ve bir seansta yaklaşık 5-15 ml kadar kan emer.
✧ Yüze sülük tedavisi kaç seans yapılmalı?
Yüz bölgesinde kırışık giderme, sivilce izleri, güneş lekeleri, cilt beyazlaştırma, cilt kuruluğunu giderme, ile ilgili uygulanan sülük tedavisinin seans sayısı cildin durumuna ve ihtiyacına göre değişmektedir.
✧ Sülükten sonra banyo yapılır mı?
Sülük tedavisi sonrasında uygulanan pansuman 24 saat boyunca çıkarılmamalı, banyo yapılmamalı, denize veya havuza girilmemelidir.
✧ Basura sülük iyi gelir mi?
Halk arasında basur olarak da bilinen Hemoroidler, anal kanalın etrafında bulunan genişlemiş damar yumaklarıdır. Sülük tedavisi basurdan kaynaklanan ağrı ve şişliğin azaltılmasına destek olur ve daha önce oluşmuş olan kan pıhtılarını da çözer.
✧ Sülük kireçlenmeye iyi gelir mi?
Tıbbi sülükler Artroz yani kireçlenme oluşmuş olan eklem ve omurlara uygulandığında, vücuda salgıladıkları enzimlerin özellikleri sayesinde bölgede iyileşme sağlarlar.
✧ Sülük sonrası morarma olur mu?
Özellikle hassas ciltlerde, sülüğün uygulandığı noktalarda geçici süreyle morarma ya da kızarıklık görülebilmektedir.
✧ Göze sülük yapılır mı?
Göz çevresinde yapılacak olan uygulamalarda en küçük boyuttaki sülükler seçilmeli ve 5 dakikadan fazla bekletilmemelidir. Sülük tutunduğu yerden asla zorla çekilerek koparılmamalı, kendi bırakması sağlanmalıdır.
✧ Sülük damar tıkanıklığına iyi gelir mi?
Sülüklerin salgıladığı enzimler kanın akışkanlığı arttırmak ve pıhtılaşmayı önlemek gibi etkileri sayesinde damar tıkanıklığına iyi gelmektedir.
✧ Sülük kışın yapılır mı?
Tıbbi sülük uygulaması antioksidan, antibakteriyel ve immun sistemi güçlendirici etkisi nedeniyle Preventif (Koruyucu) tıpta da kullanılmaktadır. Senede bir kez yapılan sülük tedavisi başta enfeksiyonlar olmak üzere birçok hastalığa karşı koruyucu etki göstermektedir ve kış dahil her mevsimde uygulanabilir.
✧ Sülük gençleştirir mi?
Sülüğün salgılarında cildi iyileştiren etkiler mevcuttur. Cilt bakımı amacıyla dünyanın birçok ülkesinde kullanılan sülük, kan dolaşımını hızlandırır, cilt üzerindeki kırışıklıkları azaltır ve cilde gençleştirici bir etki yapar.
✧ Sülük yüz felcine iyi gelir mi?
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarından sülük tedavisi ve akupunktur, yüz felcinin iyileşmesini hızlandırmakta, doku ve işlev bozukluğunu da azaltmaktadır.
✧ Sülük bırakmazsa ne yapmalı?
Sülük yapıştığı yeri kendiliğinden bırakmadığında, ağzının bulunduğu bölgeye hafifçe alkol ya da toz zerdeçal uygulanabilir. Sülük bıraktırılırken dikkat edilmesi gereken husus kusturulmamasıdır.
✧ Sülük sinüzite iyi gelir mi?
Sülük tedavisi Sinüzit hastalığına, sinüs kanallarının tıkanması ve bu bölgede iltihap oluşmasına karşı etkili bir tedavidir.