Hava Civa

Hava Civa

Latince adı “Alkanna tinctora” olan Havaciva bitkisi hodangiller familyasındandır. Anavatanı Akdeniz’dir. Ülkemizde Güney ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygındır. Kumlu toprağı sever. Tüylü boya, Eğlik kökü, Kızılencik, Yerineriği adlarıyla da bilinir. Parlak mavi renkli çiçekler açan çokyıllık otsu bir bitkidir.

Tüylü gövdesi dik veya yatık olabilir. Yapraklar da gövde gibi tüylüdür ve çok sayıdadır. Mayıs ve Temmuz aylarında dalların ucunda açan çiçekleri göz alıcı, parlak mavi renkleriyle kırları şenlendirir. Fındığı andıran meyveleri gri renkli ve yüzeyleri kabarcıklıdır.

Son yıllarda adını sıklıkla duymamızla beraber Havaciva bitkisi çok çok eski tarihlerden beri insanların çeşitli amaçlar için kullandığı bir bitkidir. İçi mavi, dışı siyaha yakın kırmızı renkteki kökün muhteviyatındaki boyar madde alkalindir. Bazik ortamda mavi renkteki bu madde, ortama asit eklenerek kırmızı renge döner. Alkol, eter ve yağda çözünen alkalin suda çözünmez. Havaciva kökü, bitkisel yağlar, şarap ve diğer alkollü içecekleri renklendirmek için antik çağlardan beri kullanır. Günümüzde bile Avustralya’da gıda boyası olarak kullanılmaktadır. Tekstilde de tercih edilen bir boyar maddedir. Ahşaba koyu kırmızı renk vermek için toz haline getirilerek yağla karıştırılır. Kozmetikte ise özellikle dudak parlatıcıları ve rujlarda yaygın olarak tercih edilir.

Havaciva bitkisinden; havaciva çayı, havaciva yağı, havaciva tentürü, havaciva ekstresi, havaciva kremi ve merhemi üretilir.

Uygun şartlarda kurutulan havaciva, ağzı kapalı bir kapta, loş, serin ve kuru bir ortamda saklanıldığında ömrü 1 yıldır.

Köklerinden elde edilen renk günümüzde teksilden, ahşaba, kozmetikte ve gıda maddelerinde renklendirici olarak kullanılır. Son yıllarda adını sıklıkla duyduğumuz bitkinin kullanımı çok eskilere dayanmaktadır. Kafkaslarda özellikle çerkezlerde aşure yapımında sıklıkla kullanılmaktadır. Suda çözünmeyen bir bitkidir. Alkol, eter ve yağda çözünür. Kabızlık dışında bilinen her hangi bir yan etkisi yoktur. Çayı balla tatlandırılıp içildiğinde bu etkisi ortadan kalkar. Bitkiden elde edilen krem yanıklar, kesikler, diabetik ayak yaraları, venöz ülser, iç yaralar, yatak yaralarında fayda sağlar.

Diğer Faydaları

• Öksürüğü keser, balgam söktürür ve akciğerleri temizler.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir ve bedene güç verir.
• Ağrı kesici özelliği vardır.
• İshale karşı fayda sağlar.
• İdrar söktürür ve vücudu serinletir.
• Karaciğer hastalıklarında kullanılır.
• Mide ülseri, bağırsak yaralarında kullanılır.
• Uzun süren adet kanmalarında adet kanını kesici özelliği vardır.
• Vücutta enfeksiyon oluşumunu engeller ve iltihaplara faydalıdır.
• Cilt hastalıklarında özellikle egzama, sedef ve mantarı iyileştirici özelliği vardır.
• Rahimde oluşan miyom ve kistlere karşı kullanılır.
• Zeytinyağı ve hakiki tereyağında elde edilen krem yara, bere, iltihaplanmalarda ve burkulmalarda sıklıkla kullanılmıştır.
• Özellikle yanıklarda kullanıldığında hızlı bir şeklide iyileştirir ve iz bırakmaz.